Thành phố Hồ Chí Minh đang dần chuyển đổi sản xuất nông nghiệp từ phương thức truyền thống sang ứng dụng công nghệ cao, công nghệ sinh học để tăng năng suất, chất lượng, sức cạnh tranh cao. Qua đó, hướng đến mục tiêu nâng tỷ trọng giá trị sản xuất nông nghiệp công nghệ cao đến năm 2030 chiếm từ 75-85% tổng giá trị sản xuất nông nghiệp của địa phương này.
Phát triển nông nghiệp công nghệ cao là hướng đi tất yếu, tạo động lực cho ngành nông nghiệp thành phố phát triển theo hướng hiện đại.
Nhân rộng mô hình nông nghiệp công nghệ cao
Với tốc độ đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ, diện tích đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp, xu hướng chuyển đổi từ trồng rau “trên đất” sang trồng rau “không dùng đất” là lựa chọn tối ưu. Trước bối cảnh này, Trung tâm Công nghệ sinh học Thành phố Hồ Chí Minh đang thử nghiệm trồng rau xà lách bằng Hệ thống Plant Factory (nhà máy thực vật), đây là hệ thống trồng rau thủy canh được thiết kế theo mô hình Nhật Bản, với tổng diện tích là 34,5m2. Trong đó, phòng trồng cây được thiết kế với 10 kệ, mỗi kệ có diện tích 0,84m2 gồm bốn tầng, tổng diện tích trồng cây cho mỗi kệ là 3,36m2. Với hệ thống này, Trung tâm Công nghệ sinh học Thành phố Hồ Chí Minh đã trồng thử nghiệm bảy giống xà lách có nguồn gốc Hà Lan, Nhật Bản, Việt Nam. Sau nhiều đợt trồng thử nghiệm cho thấy hầu hết các giống xà lách đều thích nghi tốt điều kiện trồng, mỗi năm trồng 15 đợt, với năng suất, chất lượng cao hơn so với cách trồng truyền thống. Từ kết quả này, Trung tâm Công nghệ sinh học Thành phố Hồ Chí Minh dự kiến mở rộng mô hình Plant Factory để sản xuất các loại rau, cây trồng khác có giá trị kinh tế và hướng đến chuyển giao cho nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp để nhân rộng.
Trong lĩnh vực cây trồng, Trung tâm Công nghệ sinh học Thành phố Hồ Chí Minh đã nghiên cứu và xây dựng hoàn thiện Quy trình công nghệ cao trong nhân giống in vitro các giống hoa kiểng, cây dược liệu và một số cây trồng khác; Quy trình sản xuất giống hoa lan, kiểng lá, sinh khối rễ tơ sâm Ngọc Linh; Quy trình canh tác nông nghiệp công nghệ cao như canh tác dưa lưới, dưa leo trong nhà màng, hệ thống Plant Factory; Quy trình kỹ thuật phát hiện virus gây bệnh trên cây trồng. Sản phẩm giống cây trồng như hoa lan, dưa lưới F1, cà chua bi F1, khổ qua F1…, các sản phẩm nêu trên sẵn sàng được chuyển giao cho các đơn vị và cá nhân có nhu cầu.
Tiến sĩ Hà Thị Loan, Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ sinh học Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Đến nay, Trung tâm Công nghệ sinh học đã thiết lập được cơ sở vật chất tương đối hoàn thiện, hiện đại và đồng bộ; hình thành được một đội ngũ cán bộ khoa học trẻ có trình độ cao, năng động, sáng tạo và giàu nhiệt huyết. Nhiều nghiên cứu của trung tâm đã tạo được các sản phẩm cụ thể và đưa vào ứng dụng trong thực tiễn bước đầu mang lại hiệu quả tốt. Thời gian tới, Trung tâm Công nghệ sinh tiếp tục nghiên cứu phát triển một số giống cây, con mang tính trạng tốt, kháng bệnh, thích ứng với biến đổi khí hậu, có năng suất, chất lượng cao; nghiên cứu phát triển công nghệ mới, sản phẩm cải tiến ứng dụng vào sản xuất sản phẩm công nghiệp sinh học ngành nông nghiệp…
Định hình hệ sinh thái nông nghiệp công nghệ cao
Để nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp, thành phố đã xác định phát triển nông nghiệp công nghệ cao là xu hướng tất yếu, đồng thời phấn đấu trở thành trung tâm giống cây trồng, vật nuôi của cả nước, hướng đến ngang tầm khu vực. Đến nay, ngành nông nghiệp của địa phương này đã đạt được một số thành tựu nhất định, hình thành chuỗi sản xuất hoàn thiện, dần định hình hệ sinh thái nông nghiệp công nghệ cao. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, để đáp ứng quá trình ứng dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất, cần thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong nông nghiệp. Trong đó, chú trọng ứng dụng công nghệ số phát triển nông nghiệp công nghệ cao; xây dựng hệ thống dữ liệu lớn; thúc đẩy phát triển nông dân số; tự động hóa quy trình sản xuất… Ngoài ra, tập trung đào tạo nguồn nhân lực nghiên cứu ứng dụng các công nghệ mới trong sản xuất cây giống, con giống, phục vụ nhu cầu ngày càng cao về năng suất và chất lượng nông sản.
Theo Tiến sĩ Lê Khắc Hoàng, Trường đại học Nông lâm Thành phố Hồ Chí Minh, ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp tại thành phố đòi hỏi phải có sự đổi mới toàn diện và ứng dụng công nghệ 4.0 để nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp. AI (trí tuệ nhân tạo), IoT (internet vạn vật), chuyển đổi số… là những thí dụ về những công nghệ tiêu biểu có thể là hướng phát triển tiếp theo cho ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp thành phố.
Nông nghiệp chỉ chiếm khoảng 1% GRDP của Thành phố Hồ Chí Minh và trong bối cảnh đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp thì phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp đô thị, ứng dụng khoa học-công nghệ vào sản xuất là xu hướng tất yếu, cấp thiết hiện nay. Từ nay đến năm 2030, ngành nông nghiệp thành phố tiếp tục đẩy mạnh phát triển nông nghiệp công nghệ cao, công nghệ sinh học, công nghệ thông tin, công nghệ tự động hóa và các công nghệ tiên tiến để tạo ra các sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao về giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản… tạo ra sản phẩm nông nghiệp có năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng, an toàn, có sức cạnh tranh cao. Để thực hiện mục tiêu này, thành phố triển khai chính sách khuyến khích chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp đô thị trên địa bàn; chính sách khuyến khích phát triển hợp tác xã, mô hình liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp theo chuỗi, trọng tâm là mối liên kết giữa nông dân, tổ hợp tác, hợp tác xã với các doanh nghiệp cung ứng, tiêu thụ nông sản. Đồng thời, kích cầu đầu tư tạo điều kiện để thu hút các tập đoàn, doanh nghiệp trong và ngoài nước đầu tư dự án theo mô hình liên kết, mô hình ứng dụng công nghệ thông tin, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, các mô hình tiên tiến hiện đại khác phù hợp phát triển giống cây trồng, vật nuôi và nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, ươm tạo doanh nghiệp nông nghiệp…■
Theo Khánh Trình, báo Nhân dân
