Tin tức khác

Lùi thời hạn triển khai EUDR: Khe cửa cuối cùng cho doanh nghiệp Việt

Posted on by TOPVN SP

Nghị viện Châu Âu đã chính thức thông qua đề xuất hoãn thời gian thi hành Quy định Chống phá rừng (EUDR) thêm 12 tháng. Đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu ngành hàng nông sản thực phẩm, đặc biệt là ngành hàng Ca cao và Cà phê, quyết định này không chỉ là sự nới lỏng về thời gian mà còn mang lại những thay đổi chiến lược trong cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu.

Dưới đây là phân tích chi tiết về tác động của sự thay đổi này dưới góc độ thương mại quốc tế.

1. Cập nhật lộ trình tuân thủ mới nhất (2025-2027)

Sau nhiều tháng đàm phán căng thẳng, EU đã thống nhất dời thời hạn áp dụng để các quốc gia sản xuất và các nhà khai thác có thêm thời gian chuẩn bị hệ thống dữ liệu. Lịch trình mới cụ thể như sau:

  • Đối với các doanh nghiệp lớn (Large Operators): Áp dụng từ ngày 30/12/2026.

  • Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs): Áp dụng từ ngày 30/06/2027.

EUDR: The European Commission steps back again. Between uncertainty and disappointment | ATIBT

2. Tiêu điểm Ngành Ca cao (Cocoa): Giải tỏa áp lực tồn kho và định vị lại giá trị

Trong nhóm các mặt hàng bị ảnh hưởng, ca cao chịu tác động phức tạp nhất do đặc thù chuỗi cung ứng manh mún và vấn đề lao động đi kèm. Việc lùi thời hạn mang lại 2 tác động lớn cho các nhà xuất khẩu ca cao:

Giải quyết bài toán “Tài sản mắc kẹt” (Stranded Assets) Ca cao là mặt hàng có thể lưu kho lâu dài (lên đến 18-24 tháng đối với hạt khô). Trước khi có tin hoãn, các nhà nhập khẩu EU (như các hãng Chocolate lớn tại Bỉ, Pháp) đã rất lo ngại về lượng hàng tồn kho nhập trước thời hạn nhưng bán ra sau thời hạn (giai đoạn chuyển giao).

  • Sự chậm trễ này giúp giải phóng áp lực thanh lý hàng tồn kho cũ chưa có dữ liệu định vị (geolocation).

  • Các nhà xuất khẩu Việt Nam có thêm 12 tháng để tiêu thụ hết các lô hàng cũ và bắt đầu xây dựng cơ sở dữ liệu mới sạch hoàn toàn cho vụ mùa 2026.

Cơ hội cho Ca cao Việt Nam định vị phân khúc cao cấp Khác với Tây Phi (nơi sản lượng lớn nhưng khó kiểm soát nguồn gốc), ca cao Việt Nam có quy mô nhỏ nhưng chất lượng lên men (fermented) cao, thường đi vào phân khúc “Fine Flavour”.

  • Thời gian hoãn cho phép các doanh nghiệp Việt Nam hoàn thiện hồ sơ EUDR một cách bài bản.

  • Nếu làm tốt, ca cao Việt Nam có thể dùng chứng nhận EUDR như một “giấy thông hành VIP” để cạnh tranh về giá so với các nguồn cung không minh bạch khác, thay vì chỉ cạnh tranh bằng sản lượng.

Cocoa traceability and the EUDR

3. Tác động tới hoạt động Xuất Nhập khẩu ngành nông sản thực phẩm nói chung

Dưới góc nhìn thương mại và logistics, sự chậm trễ này thay đổi cuộc chơi theo 3 hướng chính:

Chuyển dịch trách nhiệm pháp lý trong hợp đồng (Contract Liability)

Theo quy định sửa đổi, EU đang xem xét đơn giản hóa thủ tục, trong đó gánh nặng nộp báo cáo thẩm định dồn trọng tâm vào “Nhà khai thác đầu tiên” (First Operator – thường là nhà nhập khẩu tại EU).

  • Hệ quả: Nhà nhập khẩu EU sẽ trở nên cực kỳ khắt khe trong việc tuyển chọn nhà cung cấp ngay từ bây giờ. Họ sẽ yêu cầu nhà xuất khẩu Việt Nam ký cam kết chịu hoàn toàn trách nhiệm tài chính nếu lô hàng bị ách tắc tại cảng do thiếu dữ liệu GPS.

  • Hành động: Doanh nghiệp cần rà soát lại các hợp đồng xuất khẩu ký cho năm 2026, đặc biệt lưu ý các điều khoản phạt vi phạm và bảo lãnh dữ liệu.

Sự xuất hiện của nhóm quốc gia “Không Rủi Ro” (No Risk)

EU đã bổ sung phân loại quốc gia “No Risk” bên cạnh 3 mức cũ (Thấp, Trung bình, Cao). Hàng hóa từ quốc gia “No Risk” sẽ chịu tỷ lệ kiểm tra hải quan cực thấp.

=> Đây là cuộc đua cấp quốc gia. Nếu Việt Nam chứng minh được độ che phủ rừng ổn định, hàng hóa Việt Nam sẽ được thông quan nhanh hơn, giảm chi phí lưu kho bãi tại cảng Châu Âu. Điều này tạo ra lợi thế cạnh tranh trực tiếp so với các đối thủ trong khu vực.

Rủi ro về giá và sự chủ quan

Thị trường có thể xuất hiện tâm lý chủ quan, dẫn đến việc trì hoãn đầu tư hệ thống truy xuất nguồn gốc.

=> Cảnh báo: Đến cuối năm 2026, khi hàng loạt doanh nghiệp cùng lúc nộp dữ liệu lên hệ thống TRACES của EU, nguy cơ nghẽn và chậm trễ xử lý là rất cao. Những doanh nghiệp tận dụng thời gian này để chạy thử nghiệm hệ thống sẽ tránh được rủi ro đứt gãy chuỗi cung ứng vào phút chót.

4. Khuyến nghị hành động cho doanh nghiệp Việt Nam

Để biến thách thức thành cơ hội thị trường, các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản cần thực hiện ngay:

  1. Số hóa vùng trồng: Hoàn tất việc thu thập tọa độ GPS cho 100% vùng nguyên liệu. Đừng đợi đến 2026 mới bắt đầu.

  2. Phân loại nhà cung cấp: Tách riêng dòng hàng đã tuân thủ (compliant) và chưa tuân thủ để có chiến lược bán hàng phù hợp cho từng thị trường (EU và ngoài EU).

  3. Đối thoại với khách hàng EU: Chủ động cập nhật tiến độ chuẩn bị của doanh nghiệp cho đối tác nhập khẩu. Sự minh bạch này là yếu tố then chốt để giữ chân khách hàng trong bối cảnh thị trường nhiều biến động.

Kết luận: Việc EUDR lùi thời hạn là một “khoảng lặng” cần thiết để chuỗi cung ứng toàn cầu điều chỉnh, nhưng không phải là dấu hiệu của việc hủy bỏ. Đối với các ngành hàng chủ lực như Cà phê, Gỗ và đặc biệt là Ca cao, đây là cơ hội vàng để Việt Nam củng cố vị thế là nguồn cung ứng bền vững, trách nhiệm và minh bạch hàng đầu thế giới.

Bạn cần tư vấn chi tiết về giải pháp cho hoạt động xuất nhập khẩu nông sản? Liên hệ ngay với đội ngũ chuyên gia của chúng tôi để được hỗ trợ.

TOPVN SP